W wielu przypadkach sprawa alimentów może wymagać uregulowania. Najczęściej z takimi sprawami zwracają się do mnie matki małoletnich dzieci, jednakże należy pamiętać, że alimenty mogą dotyczyć także dzieci pełnoletnich, jak również byłych małżonków i są to także częste przypadki. Są również inne przewidziane w przepisach sytuacje, kiedy mamy obowiązek alimentacyjny. Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje dostarczanie środków utrzymania krewnym w linii prostej, rodzeństwu, ale również powinowatym, a także mowa w nim jest w art. 141 o zobowiązaniu do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu, a z ważnych powodów przez czas dłuższy niż trzy miesiące.
Wybór sposobu, w jaki możemy uregulować sytuację prawną zależy w głównej mierze od stopnia skonfliktowania stron. W przypadku, kiedy strony nie są w stanie w żadnym razie się porozumieć, konieczne będzie rozstrzygnięcie sporu przez sąd. W takim przypadku orzekać będzie sąd rejonowy w składzie jednego sędziego. W toku sprawy sąd może wydać postanowienie o zabezpieczeniu alimentów na czas trwania postępowania. Może to być konieczne dla zapewnienia środków, gdyż często sprawy sądowe są długotrwałe. Już na samo wyznaczenie pierwszej rozprawy przyjdzie nam często czekać wiele miesięcy.
Sąd w toku postępowania będzie badać potrzeby osoby uprawnionej do alimentów i możliwości osoby zobowiązanej. Po ustaleniu sytuacji stron, przeprowadzeniu zgłoszonych przez strony dowodów, wysłuchaniu wniosków i stanowisk, sąd wydaje wyrok. Wyrok taki nie będzie prawomocny, a tym samym może nas czekać jeszcze postępowanie przed sądem odwoławczym – w tym przypadku przed sądem okręgowym. Tam terminy oczekiwania na rozstrzygniecie są także relatywnie długie.
Są jednak możliwości szybszego uregulowania kwestii alimentów. Takim sposobem jest zawarcie ugody. Ugoda może zostać zawarta zarówno przed sądem, jak i przed mediatorem. Są to ugody, które później będą mogły prowadzić do przymusowego wykonania orzeczenia w sytuacji, kiedy nie będzie możliwości porozumienia w tym zakresie. Z tego względu ugody te są korzystniejsze dla uprawnionych niż zwykła ugoda zawarta przez same strony.
W przypadku ugody sądowej, zawiera się ją przed sądem. Może to być dobre rozwiązanie dla wszystkich stron, gdyż strona uprawniona szybciej otrzyma interesujące ją rozstrzygniecie, a strona zobowiązana odniesie korzyści związane z innym uregulowaniem kwestii kosztów postępowania w przypadku zawarcia ugody sądowej, niż w przypadku zakończenia sprawy wyrokiem. Do zawarcia ugody sądowej konieczna jest oczywiście zgodna wola obydwu stron.
W sytuacji, kiedy strony nie są bardzo skonfliktowane i są w stanie się komunikować, mogą udać się do mediatora. Przed mediatorem strony mogą zawrzeć ugodę. Taka ugoda może zostać zatwierdzona przez sąd. Może ona następnie być podstawą do prowadzenia egzekucji, wiec zabezpiecza wystarczająco interesy uprawnionych. Jest to forma najmniej sformalizowana, niewymagająca stawiennictwa w budynku sądu, a tym samym dla osób, które niekoniecznie chciałyby odwiedzać sąd, jest to najlepsze rozwiązanie. Wydaje się to być także rozwiązanie, które w największym stopniu pozwoli uniknąć stresu i nerwów i z tego względu także warto rozważyć taką możliwość.