Zgodnie z zasadą wynikającą z art. 640 kodeksu postępowania cywilnego, a także art. 1018 kodeksu cywilnego, oświadczenia o prostym przyjęciu spadku, o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, jak i odrzuceniu spadku mogą być składane przed sądem (jest to zawsze sąd rejonowy, nie okręgowy ani apelacyjny) lub przed notariuszem.
Przyjęcie spadku wprost, a także odrzucenie spadku w przypadku małoletnich ustawodawca uznał za czynność przekraczającą zwykły zarząd majątkiem dziecka. Skutkiem tego, konieczne jest co do zasady zezwolenie przez sąd na dokonanie takiej czynności. Zezwolenie takie wydaje sąd opiekuńczy, bądź sąd spadku w toku sprawy o stwierdzenie nabycia spadku.
Na skutek wprowadzonych przez ustawodawcę zmian, w pewnych przypadkach nie jest konieczne posiadanie zezwolenia sądu na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka w postaci odrzucenia spadku. W przypadku, kiedy rodzic nie posiada takiego zezwolenia odrzucenie będzie możliwe, jeżeli składając w imieniu dziecka oświadczenie o odrzuceniu spadku rodzic oświadczy o przysługiwaniu mu władzy rodzicielskiej i jej zakresie, wyrażeniu przez drugiego z rodziców zgody na odrzucenie spadku, chyba że oświadczenie to jest składane wspólnie, uprzednim odrzuceniu spadku przez któregokolwiek z rodziców, odrzuceniu spadku przez innych zstępnych rodziców tego dziecka.
Zmiany wprowadzone zostały do art 101 § 4 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym, jeżeli dziecko jest powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica, to czynność polegająca na odrzuceniu spadku w imieniu dziecka przez rodzica, któremu w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, gdy jest dokonywana za zgodą drugiego z rodziców, któremu również w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, albo gdy jest dokonywana wspólnie, nie wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego albo, w przypadkach wskazanych w art. 640 zn 1, jeżeli spadek odrzucają inni zstępni rodziców tego dziecka. Powyższe zmiany upraszczają sytuację rodziców chcących uniknąć problemów związanych z nabywaniem przez dzieci zadłużonych spadków.
Aktem prawnym wprowadzającym zmiany jest ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, ogłoszona dnia 14 sierpnia 2023 r. Zmiany wynikające z ustawy w większości weszły w życie 15 listopada 2023 r. W art. 12 ust. 2 ww. ustawy zmieniającej czytamy, iż do spadków otwartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepis art. 101 § 4 ustawy zmienianej w art. 2, jeżeli termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku nie upłynął przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.
Wydaje się, iż w ocenie większości praktykujących adwokatów oraz notariuszy powyższe zmiany w sprawie spadkowym i rodzinnym oceniane są pozytywnie i odpowiadają potrzebom ograniczenia spraw przed sądem rodzinnym w oczywistych przypadkach, kiedy nie ma zagrożenia dla interesu małoletniego.