Sprawy związane z naruszeniem dóbr osobistych nierzadko trafiają się w praktyce adwokata. Reprezentacji prawnika przy tych sprawach szukają osoby, których dobra osobiste zostały naruszone, jak i osoby, które według pozwu są naruszycielami dóbr osobistych. Zgodnie z art. 23 Kodeksu Cywilnego dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. W kolejnym artykule ustawy, tj. art. 24 ustawodawca przewidział ochronę dóbr osobistych, w tym możliwość żądania od osoby, która dopuściła się naruszenia, zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Dodatkowo, jeżeli na skutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
Tym samym, roszczenia o zasądzenie zadośćuczynienia z tytułu naruszenia dóbr osobistych są rozpatrywane w kontekście przepisów art. 23 k.c. i 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. Wytaczając przed sąd sprawę musimy mieć na względzie, czy spełnione są przesłanki ochrony dóbr osobistych, które są następujące: istnienie dobra podlegającego ochronie, naruszenie tego dobra lub zagrożenie naruszeniem oraz bezprawność naruszenia (kontratypy wyłączające bezprawność to przykładowo zgoda poszkodowanego, działanie w ramach porządku prawnego, wykonywanie własnego prawa podmiotowego, obrony koniecznej, działanie podjęte w obronie uzasadnionego interesu społecznego lub prywatnego).
Tu trzeba zwrócić uwagę, iż to na zwracającym się o ochronę prawną z tytułu naruszenia dobra osobistego spoczywa ciężar wykazania dwóch pierwszych przesłanek, natomiast już dowiedzenie, że do naruszenia dobra osobistego doszło rodzi domniemanie bezprawności. Z powyższego wynika, że to na pozwanym spoczywa ciężar obalenia domniemania bezprawności jego działania.
Powołując się na art. 448 k.c., dotyczący przyznania zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, musimy zwrócić także uwagę na kwestię winy osoby, która dopuściła się naruszenia.
Powództwo, poza właściwością ogólną pozwanego, może być wytoczone przed sąd, w którego okręgu działał sprawca, lub przed sąd, w którego okręgu to działanie spowodowało zagrożenie lub naruszenie dobra osobistego. Sprawę taką kierujemy do sądu okręgowego jako właściwego rzeczowo. Przykładowo dla Łodzi, sprawę taką skierujemy do Sądu Okręgowego w Łodzi przy Pl. Dąbrowskiego 5. Rozpatrzy ją Wydział Cywilny Sądu Okręgowego w Łodzi.
Rozpatrując kwestię, czy nasze dobra osobiste zostały naruszone, należy pamiętać o treści ust. 1 art. 54 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r, zgodnie z którym każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Postanowienia Konstytucji są zgodne z przepisami art. 10 ust. 2 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4 listopada 1950 r. oraz art. 19 ust. 3 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Według ich postanowień korzystanie z prawa do swobodnego wyrażania opinii i przekazywania informacji może podlegać przewidzianym przez ustawę ograniczeniom, które są niezbędne między innymi w celu poszanowania praw i dobrego imienia innych osób.
Sprawy dotyczące naruszenia dóbr osobistych mogą okazać się skomplikowane, a tym samym pomoc prawnika w osobie adwokata przy ich prowadzeniu będzie istotna.